Sëmundjet e mushkërive është një term i përgjithshëm për disa çrregullime që përfshijnë sëmundjet e rrugëve të frymëmarrjes, sëmundjet e mushkërive dhe sëmundjet e qarkullimit të mushkërive, disa prej të cilave mund të çojnë në dështim të frymëmarrjes.
Si funksionojnë mushkëritë
Mushkëritë janë një pjesë thelbësore e sistemit të frymëmarrjes. Kur një person merr frymë, mushkëritë marrin oksigjen nga ajri dhe e pompojnë atë nëpër rrugët e frymëmarrjes të trupit dhe qeset e ajrit. Oksigjeni më pas absorbohet në qarkullimin e gjakut dhe transportohet në zemër nëpërmjet enëve të gjakut. Mjekët përdorin shprehjen sëmundje të mushkërive ose sëmundje të frymëmarrjes për të përshkruar shumë gjendje të ndryshme që ndikojnë në sistemin e frymëmarrjes ose të frymëmarrjes.
Cilat janë kategoritë dhe sëmundjet e mushkërive?
Atje jane tre kategori kryesore të sëmundjeve të mushkërive, dhe secila ndikon në mushkëri në një mënyrë të ndryshme:
Sëmundjet e rrugëve të frymëmarrjes: Këto kushte e bëjnë të vështirë për njerëzit që të marrin frymë në lidhje me rrjedhën e ajrit brenda dhe jashtë mushkërive duke përdorur rrugët e frymëmarrjes.
Sëmundjet e indeve të mushkërive: Këto kushte e bëjnë të vështirë që mushkëritë të punojnë siç duhet dhe të shpërndajnë oksigjenin nga rrugët e frymëmarrjes në qarkullimin e gjakut.
Sëmundjet e qarkullimit të mushkërive: Këto kushte ndikojnë në mënyrën se si gjaku rrjedh nga zemra në pjesën tjetër të trupit në mënyrë që të dërgojë oksigjen në organe dhe inde.
Sëmundjet më të zakonshme të mushkërive bien në një ose më shumë nga këto tre kategori. Disa nga sëmundjet më të zakonshme përfshijnë:
- astma
- Sëmundja kronike obstruktive pulmonare (COPD)
- bronkektazi
- bronkit
- fibroza pulmonare
- sarkoidoza
- hipertensionit
- kancer në mushkëri
- pneumoni
- edemë pulmonare
- emboli pulmonare
- gripi
Mjekët priren t’i klasifikojnë sëmundjet e mushkërive sipas mënyrës se si ato ndikojnë në mushkëri. Megjithatë, mushkëritë janë organe komplekse dhe kushtet e frymëmarrjes mund të përfshijnë më shumë se një kategori sëmundjesh të mushkërive.
Sëmundjet e rrugëve të frymëmarrjes
Sëmundjet e rrugëve të frymëmarrjes prekin rrugët e frymëmarrjes që transportojnë oksigjenin nga atmosfera në trup. Ato mund ta bëjnë të vështirë për një person të marrë frymë. Ato përfshijnë:
Astma
Kur dikush ka astmë, rrugët e tyre të frymëmarrjes mund të fryhen dhe ngushtohen, duke e bërë të vështirë për personin të marrë frymë dhe duke i bërë ata të ndihen sikur nuk mund të marrin ajër të mjaftueshëm. Ngjarjet e astmës shpesh ndodhin pasi personi është ekspozuar ndaj një “shkaku” të tillë si tymi, ndotja ose qimet e kafshëve shtëpiake.
COPD
COPD trashet dhe dëmton rrugët e frymëmarrjes. Me kalimin e kohës, ky dëm rezulton në mushkëritë që prodhojnë më shumë mukozë se zakonisht dhe bllokojnë rrugët e frymëmarrjes.
Simptomat tipike të COPD janë:
- duke kollitur shumë mukozë
- fishkëllimë
- gulçim
- gjoks i ngushtë
- Pirja e duhanit është shkaku kryesor i COPD. Nuk ka kurë për këtë gjendje, pasi është një sëmundje progresive që përgjithësisht përkeqësohet me kalimin e kohës, veçanërisht nëse një person vazhdon të pijë duhan.